Waarom zou u een mannelijk konijn (rammelaar) willen laten castreren?

Dit kan handig zijn omdat u een vrouwtje en mannetje wilt koppelen (en geen konijnenberg wilt) of twee mannetjes samen wilt huisvesten. Vanaf 3,5 maand kunnen konijnen geslachtsrijp zijn en zich voortplanten. Tussen de vijf tot acht maanden zijn ze over het algemeen volwassen. Bij mannetjes betekent dit vaak extreem sproeigedrag. Ze hebben een sterke neiging om hun territorium af te bakenen en dat kan dus overal op zijn, bijvoorbeeld schoenen, kleding of uzelf! Ze kunnen hun territorium gaan verdedigen, wat zich uit in grommen en bijten. Zie ook onze brief konijnengedrag.

Waarom zou u een vrouwelijk konijn (voedster) willen laten castreren?

Baarmoederproblemen

Zeer veel konijnen krijgen op oudere leeftijd baarmoederproblemen (kanker, ontsteking, bloeding). Dit probleem is vaak niet bekend bij eigenaren. Dat komt omdat het vaak niet duidelijk is waar een ouder konijn aan overlijdt, een groot deel van de eigenaren niet of te laat naar de dierenarts gaat en het ziektebeeld verschillend kan zijn. Zo kunnen uitzaaiingen naar de longen een ernstig tot dodelijke benauwdheid veroorzaken, waarbij meestal niet gedacht wordt aan een baarmoederprobleem. Andere symptomen kunnen zijn: stoppen met eten, vermageren, buikpijn, bloedplassen, opgezette tepels. Hoe later een voedster wordt gecastreerd, hoe groter de kans op baarmoederkanker. Op de leeftijd van zes tot zeven jaar heeft 75% van de ongecastreerde voedsters waarschijnlijk baarmoederproblemen. Naast baarmoederkanker komen ook andere afwijkingen aan de baarmoeder en melkkliertumoren voor, die ontstaan onder invloed van vrouwelijke hormonen.

Gedrag

Bij vrouwtjes (voedsters) is de kans groter dat het onderling goed blijft gaan, maar ze kunnen ook precies hetzelfde gedrag gaan vertonen als rammelaars. Vrouwtjes hebben net zo goed territoriumdrift en kunnen ook dominant gedrag vertonen. Ze kunnen sproeigedrag vertonen, overal territoriale keutels achterlaten en bijten in de enkels. "Sterilisatie" (eigenlijk castratie: zie voor uitleg "castratie teef") is de oplossing voor dit gedrag.

Wanneer castreren/steriliseren?

Vrouwtjes kunnen vanaf 6 maanden gecastreerd worden en het liefst voor het eerste levensjaar, omdat dan de kans op baarmoederkanker zeer klein wordt. Bij konijnen wordt altijd de gehele baarmoeder verwijderd. Mannetjes kunnen gecastreerd worden vanaf het moment dat de testikels ingedaald zijn (ongeveer drie maanden leeftijd). Als er geen urgente reden is, is afwachten tot vijf tot zes maanden leeftijd beter.

Kan de rammelaar meteen na de castratie weer bij het vrouwtje?

Een mannetje moet tot vier weken na de castratie van het vrouwtje gescheiden blijven, omdat hij nog een tijd na de operatie vruchtbaar is. Wanneer u de afspraak heeft gemaakt, adviseren wij om een dag van tevoren de pijnstillers op te komen halen, zodat uw konijn dit de ochtend voor de operatie al kan krijgen. Waar andere dieren nuchter moeten zijn voor een narcose, geldt dat absoluut niet voor het konijn. Een konijn mag beslist nooit vasten voor een operatie! Zie verder de brief narcose bij knagers.

Moet ik nog ergens op letten na de operatie?

Elk konijn moet na een operatie binnenshuis gehouden worden. Uw konijn heeft een warme plek nodig. Dit omdat het konijn moeilijk zijn eigen lichaamstemperatuur kan regelen na een narcose. 
Het is belangrijk dat uw konijn uiterlijk twaalf uur na de operatie weer gaat eten. De pijnstiller kan nog een aantal dagen na de operatie gegeven worden. Bij sommige operaties wordt er ook nog een antibioticumkuur gegeven. Daarnaast adviseren om het konijn minstens een week op schone bodem te houden, het liefst handdoeken. Zaagsel en andere snippers kunnen aan de wond kleven en zo een infectie veroorzaken.

Over narcose bij knagers gaan nogal wat verhalen de ronde. Veel eigenaren zijn bang om hun knaagdier onder narcose te laten gaan, omdat ze daar slecht tegen zouden kunnen en eerder sterven. Met de huidige kennis en kunde van onze artsen blijkt dat dit eigenlijk een misverstand is. Er zijn veel goede narcose-middelen die goed en veilig bij konijnen en knaagdieren gebruikt kunnen worden. Wel is het zo dat knagers meer problemen kunnen hebben met de bijverschijnselen van narcose. Dit is echter heel goed te ondervangen met een goede en kundige zorg voor, tijdens en na de operatie, waardoor het risico van narcose bij knagers niet veel groter is dan bij de hond of kat!

Vóór de narcose

Het is belangrijk dat het konijn of het knaagdier goed gegeten heeft. Als het dier erg ziek is en niet zelf eet, betekent dat dat hij eerst gestabiliseerd moet worden met medicatie en spuitvoeding (thuis of in opname in de kliniek).

Ook is het belangrijk dat het dier zo min mogelijk stress heeft. We vragen dan altijd om de dieren ruim voor de narcose binnen te brengen. Ze kunnen dan weer even bijkomen van de reis.

De narcose

Bij de meeste operaties werken wij met injectie-narcose om het dier in slaap te brengen. De injecties worden in een spier of in het bloedvat gegeven. Voor langdurige operaties kan een infuus in een bloedvat worden aangebracht, zodat aanvullende narcosemiddelen en medicatie direct werken. Per dier(soort) wordt steeds bekeken wat de narcose van voorkeur is. Dit is afhankelijk van de soort ingreep, de diersoort, de leeftijd en de algemene toestand. Wanneer de knager slaapt, krijgt hij zuurstofverrijkte lucht te ademen (een kapje met zuurstof). Dit kan worden aangevuld met gasnarcose (zie onder).

Zorg tijdens de narcose

De lichaamstemperatuur daalt snel bij kleine dieren onder narcose, dus het is één van de belangrijkste dingen om in de gaten te houden tijdens én na de narcose. PlusDierenkliniek De Saen en Saendelft beschikken over een couveuse voor knaagdieren met regelbare omgevingstemperatuur en zuurstof. 
Goede pijnstilling is, net als bij honden en katten, zeer belangrijk. Het vermindert de kans op complicaties, de narcose verloopt rustiger en het herstel na de operatie is beter. Laat u niet wijsmaken dat knagers geen pijnstilling nodig hebben: ze laten slecht zien dat ze pijn hebben, maar dat betekent niet dat ze het niet voelen! Dus zowel voor als na de operatie wordt dit bij de meeste ingrepen toegediend.

Na de narcose (nazorg)

De narcose is met een tegen-injectie weer op te heffen, waardoor de dieren niet uren suf blijven, maar binnen enkele minuten na de operatie weer wakker en in de benen zijn. Bij operaties wordt zoveel mogelijk inwendig gehecht, het zijn immers niet voor niks knaagdieren..... Daarom is zelden een kraag nodig en laten de dieren de wond met rust. De meeste narcose-middelen hebben als nadeel dat ze ook het maagdarmkanaal stilleggen. Bij knagers komt dit soms moeilijk weer op gang na de operatie, zeker als ze ook nog slecht eten de eerste tijd. Uit voorzorg krijgen alle knaagdieren die bij ons onder narcose gaan, na de operatie een onderhuids vocht-infuus en een injectie om de darmactiviteit te stimuleren (metoclopramide). Er wordt geadviseerd aan de eigenaar om spuitvoeding in huis te hebben (bij voorkeur Critical Care), mocht het dier niet meteen thuis gaan eten.

Gasnarcose

Onze praktijk heeft ook gasnarcose, wat een erg veilige manier is om ze even te laten slapen. Wij gebruiken dit voornamelijk bij konijnen en cavia's die kort moeten slapen voor een inspectie en behandeling van het gebit. Via een mondkapje wordt zuurstof gegeven en het anaesthesiegas op effect toegediend. Het voordeel hiervan is dat er een hele directe controle is over de diepte van de narcose en het dier dus niet dieper slaapt dan nodig is. Na het stopzetten van het anaesthesiegas is de knager binnen enkele minuten wakker en kan hij mee naar huis. Een ander voordeel van gasnarcose is dat het maag-darmkanaal niet stil komt te liggen. Veel van de bovengenoemde nazorg is dan ook meestal niet nodig. Gasnarcose heeft van zichzelf geen pijnstilling en diepe slaap en is dus niet geschikt (als solo anaesthesie) voor pijnlijke ingrepen.

Elke patiënt, elke operatie en elke situatie vereist zijn eigen soort anaesthesie. Onze chirurgen zijn hierin bekwaam om te bepalen wat de beste narcose is voor uw knager.