De Saen 075 - 617 39 11
Saendelft 088 - 343 73 43
Westerwatering 075 - 616 07 61

Gedrag van het konijn

Gedrag van het konijn

  • Beloningsbal
  • Gedragsproblemen
  • Herkennen en begrijpen
  • Koppelen
  • Nieuw konijn, cavia of andere knager

Beloningsbal

De beloningsbal kan bij honden, katten en konijnen gebruikt worden als uw dier meer beweging nodig heeft, of zelfs moet afvallen. Ook als uw huisdier alleen thuis is kan de bal gebruikt worden om het dier te vermaken.

Hoe werkt de beloningsbal

Vul de bal met brokjes of iets anders wat uw dier graag lust. Om uw dier te leren hoe het werkt moet de eerste keer het vulgat op maximale grootte gezet worden. Dan valt de vulling er makkelijk uit en zal uw dier het trucje snel door hebben! Zodra uw dier door heeft hoe het werkt kun u het gat op een kleinere stand zetten zodat het veroveren van de traktatie steeds moeilijker wordt. Over het algemeen hebben honden dit spel sneller door dan katten of konijnen. Geef daarom de moed niet te snel op als uw kat of konijn niet weet hoe het werkt! Blijf ze ermee helpen.

Geef de beloningsbal nooit zonder toezicht als u niet weet hoe uw dier erop reageert. Sommige dieren die alleen zijn proberen speeltjes te slopen en soms daar ook in slagen.

Veel speelplezier!

Gedragsproblemen

Konijnen vertonen natuurlijk gedrag, zoals graven en knagen. Natuurlijk gedrag van konijnen kan soms ongewenst zijn voor de eigenaar.

Konijnen die binnenshuis worden gehouden, gaan soms in plantenbakken graven of aan snoeren knagen. Het advies is om snoeren zo goed mogelijk uit het zicht te houden. U kunt uw konijn alternatieven aanbieden, zoals een voederbal of een knaagtunnel. Wanneer uw konijn erg graag graaft, geef hem dan een bak met aarde, zodat hij zich daarin uit kan leven.

Konijnen wassen zichzelf en elkaar erg graag. Dit doen ze voor de verzorging van de vacht, maar ook om stress te verminderen. Wanneer uw konijn niet lekker in zijn vel zit of veel stress heeft kan dit gedrag verergeren. Dit wordt overmatig vachtverzorging genoemd. Geef uw konijn meer ruimte, meer hooi of wissel af met speelgoed (dit voorkomt verveling) en laat hem castreren (hormonaal gedrag kan stressvol zijn).

Sommige konijnen zijn binnen niet helemaal zindelijk te krijgen. Dit kan verschillende redenen hebben. Ze kunnen onzindelijk zijn omdat ze hun territorium afbakenen. Dit is natuurlijk hormonaal gedrag. Het kan helpen om uw konijn te laten castreren. Ook kan onzindelijkheid voorkomen wanneer uw konijn stress heeft. Hierbij is het advies om hem afleiding te geven met speeltjes en indien mogelijk een soortgenoot erbij te plaatsen. Ook kan het een medische oorzaak hebben, zoals een blaasontsteking. Uw dierenarts kan de urine onderzoeken.

Helaas komt agressie ook voor bij konijnen. Zowel bij binnen als buiten gehuisveste konijnen. Er zijn meerdere oorzaken voor agressie bij konijnen:

Territoriale agressie wordt vertoond wanneer uw konijn zijn territorium wil verdedigen en indringers wil verjagen. Dit gedrag kan voorkomen bij rammen (mannetjeskonijn) en voedsters (vrouwtjeskonijn). Wanneer uw konijn zijn territorium verdedigt, is het verstandig om niet onverwachts uw hand in het hok te steken. Hij kan uw hand als een indringer zien en daardoor kan hij bijten. Het beste is om de ruimte te vergroten en de voeding op een andere plek in dezelfde ruimte aan te bieden. Laat uw konijn zelf naar u toe komen. Dit gedrag verdwijnt meestal na castratie bij zowel de rammen als de voedsters.

Angst-agressie komt vaak voor bij konijnen die niet gesocialiseerd zijn. Het konijn leert door middel van agressie de omgeving te beïnvloeden. Bijvoorbeeld wanneer u uw konijn oppakt en hij vervolgens in uw arm bijt. Als reactie zet u hem snel neer en zo heeft hij geleerd dat bijten effect heeft. Angst-agressie wordt veel geuit naar de eigenaar. Het advies is om uw konijn te leren dat agressie geen effect heeft. Uw konijn moet leren dat hij niet bang hoeft te zijn. Dit kunt u doen door hem stapsgewijs te laten wennen aan uw hand. Geef hem iedere keer een beloning als hij aan uw hand snuffelt. Pas als uw konijn zelf naar u toe komt en blijft zitten, kunt u weer beginnen met voorzichtig optillen. Doe dit niet te overhaast!

Pijn-geïnduceerde agressie komt voor bij konijnen die pijn hebben of ziek zijn. Bijvoorbeeld na een operatie. Wanneer u verdenkt dat hij ergens pijn heeft en dit gedrag vertoont is het advies om een afspraak te maken bij uw dierenarts.

Maternale agressie is agressie die vertoond wordt door voedsters onder invloed van hormonen of tijdens het beschermen van de jongen. Soms zie je het ook bij schijnzwangerschap. Het advies is een grotere ruimte geven en castreren.

Voor vragen of adviezen kunt u terecht bij konijnengedragsdeskundige Monique of Stephanie. Zij hebben de opleiding van Tinley gevolgd over konijnen met gedragsproblemen.

Herkennen en begrijpen

Om uw konijn te leren begrijpen, kijken we hoe konijnen in het wild leven. Een konijn is een prooidier en heeft kenmerkende instincten:

  • Ze zijn altijd alert
  • Ze schrikken als ze van boven worden benaderd of worden vastgepakt
  • Ze vluchten altijd eerst en denken dan pas na

Konijnen leven altijd in groepen zodat ze meer overlevingskansen hebben en niet constant op hoeven te letten of er een rover in de buurt is. Ze leven de helft van de dag onder de grond waar ze zich veilig voelen. Het konijn als huisdier hoeft niet steeds op te letten en leeft heel anders dan in het wild, maar het "wilde" gedrag zal altijd in het konijn blijven zitten. Een konijn dat solitair leeft, zal zijn hele leven blijven opletten of er geen gevaar is. Als hij eet en zelfs met slapen, zal het konijn nooit helemaal rustig zijn. Dit kan leiden tot veel stress.

Het is beter om twee of meerdere konijnen samen te houden. Het beste koppel is een mannetje en een vrouwtje of twee vrouwtjes. Zorg er wel voor dat alle konijnen gecastreerd/gesteriliseerd zijn, om vechten te voorkomen. Voor meer voordelen van castreren/steriliseren, zie: castratie/sterilisatie. Laat de konijnen rustig aan elkaar wennen, het liefst onder begeleiding van iemand die ervaring heeft met het 'koppelen' van konijnen. Zorg dat het ´koppelen´ niet bij het hok gebeurt, maar op neutraal terrein. Zet nooit ongecastreerde mannetjes bij elkaar, die kunnen elkaar ernstig verwonden met vechten.

Het lukt niet altijd om twee konijnen bij elkaar te zetten. Probeer uw konijn dan toch te vermaken met bijvoorbeeld speeltjes: een bal, een knuffelbeest etc. Wissel de speeltjes elke drie dagen om verveling te voorkomen. U kunt een konijn ook samen houden met kippen. Dit moet wel geleidelijk opgebouwd worden.

Een konijn is gelukkiger als zijn natuurlijke leefomgeving wordt nagebootst. Het beste zou zijn als konijnen lekker los kunnen lopen. Wanneer dit niet kan, heeft elk konijn in ieder geval minimaal één vierkante meter nodig om gelukkig te kunnen leven. Laat een loslopend konijn niet alleen. Werk (stroom)draden weg en zorg dat er geen scherpe voorwerpen in de buurt zijn. Verder heeft een konijn een plek nodig waar hij/zij kan schuilen. Dit kan een nachthok of een huisje zijn. Hierbij kunt u denken aan een kartonnen doos of een houten huisje. Het konijn moet zich kunnen terugtrekken en het gevoel hebben dat hij kan vluchten. Dus ook buiten in een heeft een konijn een schuilplek nodig.

Konijnen laten slecht zien hoe ze zich voelen. Ook dit is te verklaren aan hun oorspronkelijke, natuurlijke gedrag. Wanneer een konijn laat zien dat hij/zij stress of pijn heeft of minder eet, toont het konijn zwakte en zijn zijn/haar overlevingskansen een stuk kleiner. Als u als eigenaar dus iets merkt aan uw konijn is hij al behoorlijk ziek. Dit is altijd een reden om naar de dierenarts te gaan.

De meeste gedragsproblemen komen voort uit stress en kunnen worden verholpen. Een konijn is goed te socialiseren en kan heel veel dingen leren, indien het op de juiste manier wordt uitgevoerd. Al in de eerste levensweek moet worden begonnen met de socialisatie. Stress kunt u aan de volgende gedragingen herkennen:

  • Bek aflikken
  • Pootje heffen
  • Siddering door de huid bij aanraking
  • Plat liggen
  • Stampen

Gedragsafwijkingen ten gevolge van stress kunnen zijn:

  • Alles uit het hok gooien nadat u het hok heeft schoongemaakt
  • De hele dag door aan de vacht bijten zodat er kale plekken ontstaan
  • Slopen van alle spullen die in de buurt liggen
  • Agressie (bijten) tegen soortgenoten en eigenaar
  • Plassen op soortgenoten en eigenaar

Deze gedragsproblemen kunt u voorkomen door het opvolgen van bovenstaande adviezen. Bij aanhoudende klachten raden wij aan om contact op te nemen met de dierenarts.Wanneer u naar de dierenarts gaat en het konijn hiervoor in een mandje moet, is het voor het konijn beter als hij/zij al bekend is met het mandje. Dit kunt u bereiken door het mandje regelmatig bij het konijn te zetten en wat lekkers in het mandje te stoppen. Indien u het mandje ook voor andere dieren gebruikt, bijvoorbeeld uw kat, maak het mandje dan goed schoon voor u het mandje voor uw konijn gebruikt. Een konijn heeft een zeer goed reukvermogen en het ruiken van een andere geur kan het konijn veel stress geven.

Hoe beter u uw konijn begrijpt, hoe gelukkiger uw konijn zal zijn!  

Koppelen

Konijnen zijn prooidieren en echte groepsdieren. In de natuur zitten ze in een groep waarbij er altijd één konijn let op gevaar, zodat de rest kan rusten. Een konijn dat alleen zit, moet altijd zelf alert zijn en dat levert een hoop stress op. Dit wordt versterkt als het konijn ook geen schuilmogelijkheden heeft. Het is absoluut natuurlijker en gezonder om twee of meerdere konijnen bij elkaar te huisvesten.

Konijnen kan men het beste aan elkaar koppelen op een neutraal terrein. Dus een plek die voor beide konijnen geheel nieuw is, bijvoorbeeld de badkamer. Zet nooit zo maar een konijn bij een ander konijn in het hok. Hierdoor ontstaat territorium-agressie. Konijnen willen graag net als mensen eerst kennismaken. De eerste ontmoeting is het belangrijkste, wanneer dit fout gaat is het moeilijk om ze nog te koppelen. Het maakt niet uit welk ras of hoe groot konijnen zijn die je koppelt, maar het geslacht en de leeftijd is wel belangrijk. Het beste kun je konijnen van ongeveer dezelfde leeftijd bij elkaar houden. Een jong konijn wordt nauwelijks geaccepteerd door ouderen en wordt onder de voet gelopen. De mooiste combinatie is een mannetje en een vrouwtje. Het is belangrijk dat ze gecastreerd/gesteriliseerd zijn (zie brief castratie/sterilisatie). Konijnen zijn vanaf ongeveer drie maanden geslachtsrijp (dwergkonijnen zijn vroeger dan reuzerassen). Konijnen van hetzelfde geslacht kunnen ook gekoppeld worden, maar ook hier is het verstandig om ze te laten castreren/steriliseren. Hormonen kunnen dan geen reden zijn om te gaan vechten. Wacht minimaal vier weken na castratie/sterilisatie met koppelen, zodat alle wonden goed geheeld zijn en het konijn niet meer vruchtbaar is.

Het nieuwe konijn kan in het begin het beste in een kooi gehuisvest worden, naast de kooi van het andere konijn. Zo zien en ruiken ze elkaar. Het is belangrijk dat beide konijnen goed gezond zijn. Koppelen is in het begin stressvol en kost veel energie.

Na een tijd kunnen ze kort bij elkaar gezet worden. Blijf hier in het begin altijd bij! Als één van de twee konijnen op de andere wil rijden, is dit een teken van dominantie. Dit kan dus ook het vrouwtje bij het andere konijn doen. Dit gedrag mag niet te lang duren, want het konijn dat onder zit, kan bijten. Tekenen van agressie zijn: oren schuin naar achteren en staart omhoog en brommen. Wanneer ze gaan vechten, steek dan nooit uw hand erbij. Konijnen maken geen onderscheid op zo'n moment tussen een soortgenoot of uw hand en kunnen hard bijten. Om ze uit elkaar te halen spuit u met een plantenspuit op hun kop. Wanneer ze in elkaar geïntresseerd zijn, gaan ze eerst ieder hun eigen weg. Dit lijkt raar, maar zo kijken ze of ze elkaar kunnen vertrouwen. Als ze elkaar vertrouwen lopen ze naar elkaar toe, gaan eten, zichzelf wassen of languit liggen. Gaan ze goed met elkaar om, dan is uw aanwezigheid niet meer nodig, maar blijf voorlopig wel in de buurt.

Er zullen in het begin veel keutels zijn. Wilde konijnen, die in verschillende kolonies (families) wonen, markeren hun gebied door keutels te laten vallen. Zo weet de andere kolonie dat daar de grens is, die ze niet mogen overschrijden. Het is dus geen onzindelijkheid! Als de konijnen een stelletje zijn geworden verdwijnt dit gedrag over het algemeen. Maar hoe meer konijnen er in huis wonen, hoe meer er gemarkeerd zal worden.

Heeft u problemen met koppelen of wilt nog tips, raadpleeg dan de assistentes Monique of Wendy.

Nieuw konijn, cavia of andere knager

Zoekt u een nieuw konijn, cavia of andere knager? Wilt u een maatje voor uw huidige dier?
Denk goed na voor u een dier koopt. Kinderen onder de twaalf jaar zijn nog niet in staat volledig zelfstandig voor een huisdier te zorgen. Daarnaast heeft een konijn een maatje nodig. Vele knaagdieren en konijnen worden ondoordacht gekocht. Een gedeelte daarvan belandt uiteindelijk in een asiel of zelfs in de natuur.

Mocht u dus een konijn of knaagdier willen aanschaffen, denk dan zeker eens aan een asiel of opvang. De dieren uit de opvang zijn nagekeken, vaak gecastreerd en indien nodig gevaccineerd. Bovendien is hun karakter bekend en kunnen de ervaren en betrokken medewerkers u helpen aan een perfecte match! Als u al een dier heeft, kunnen zij u ook helpen om een geschikt dier er bij te zoeken.

Kijk voor alle knaagdierenopvangcentra in Nederland op www.konijnen.nl

Terug naar Konijnen en knaagdieren