Diarree

Normale ontlasting

Een gezond konijn of knaagdier heeft vele, droge, goed gevormde keutels gedurende de dag. De vorm hoort redelijk constant te zijn (kleinere keutels betekent vaak dat het konijn minder eet!) Naast normale keutels produceren konijnen ook caecotrofen ("blindedarmkeutels" of "nachtontlasting").
Caecotrofie is een moeilijk woord voor het opeten van keutels. Dit is iets specifieks voor konijnen. Op bepaalde tijdstippen vormen zich in de blinde darm zachte keutels met weinig vezels, maar vol met voedingsstoffen. Deze keutels worden door het konijn uitgepoept en weer opgegeten. Als het goed is, zie je deze keutels dus zelden tot nooit. Door deze vorm van recycling voldoet het konijn voor 20% aan zijn eiwitbehoefte en voor 100% aan zijn behoefte aan vitamine B en K. Ze zijn dus erg belangrijk voor de gezondheid van het konijn.

Plakpoep

Als er in de darm iets misgaat met de vertering van, de passage van en/of de wateropname uit de voeding, ontstaat er te dunne ontlasting. Meestal is wat eigenaren als diarree beschrijven geen echte diarree. De dunnere ontlasting die bij konijnen aan hun kont blijft kleven of in het hok gevonden wordt, bestaat meestal uit de normale caecotrofen. Er wordt ten onrechte gedacht aan een probleem met de ontlasting, terwijl het meestal een voedingsprobleem is! De zachte trosjes keutels worden blijkbaar niet (goed) door het konijn opgegeten en blijven dus achter in de omgeving.
Wat is de oorzaak van het niet opeten van die ontlasting?

De meest geziene reden is: verkeerde voeding! Veel te veel krachtvoer (biks) en groenten zorgen er voor dat een konijn te weing ruwvoer eet. Hij krijgt zo veel energie binnen en eet de (afwijkende) blindedarmkeutels niet meer op. De kwaliteit van de voeding is ook belangrijk. Zie konijnenvoeding. Een voerwisseling of medicijngebruik kan soms een andere smaak aan de caecotrofen geven, waardoor het konijn tijdelijk zijn caecotrofen niet opeet.
Overgewicht van het konijn, waardoor hij niet bij zijn/haar anus kan komen. De meeste konijnen eten de caecotrofen niet op van de grond, alleen rechtstreeks uit hun anus. Doordat hun buik in de weg zit, kunnen ze er echter niet mee bij. Overgewicht komt meestal door te veel en verkeerde voeding en te weinig beweging.
Andere redenen waarom het konijn niet bij de anus kan of wil komen: rugproblemen, te lange vacht of klitten, pijnlijke huid door bijvoorbeeld urine-eczeem bij incontinente konijnen.
Gebitsproblemen kunnen er voor zorgen dat een konijn niet wil eten. Ze zullen dan ook hun keutels niet eten. Soms stoppen ze eerder met het eten van hun caecotrofen dan hun voer.

De oplossing ligt voor de hand: niet te veel, goede kwaliteit biksvoeding (geen gemengde korrels!), niet te veel groenten, veel hooi en veel beweging. Bij de dierenarts is speciale voeding voor konijnen met diarreeklachten verkrijgbaar ("Vetcare Plus Digestive Health Formula"). Andere medische problemen dienen behandeld te worden door bijvoorbeeld pijnbestrijding of een gebitsbehandeling.

Door het niet opeten van de caecotrofen wordt de normale spijsvertering verstoord waardoor een vicieuze cirkel ontstaat. Om het konijn te helpen snel goede ontlasting te krijgen en te eten, kan er tijdelijk probiotica (zoals Protexin Bio Lapis poeder of Fibreplex pasta) worden toegediend.

Diarree

Zoals hierboven uitgelegd, komt echte diarree bij het konijn zelden voor. Konijnen die niet in aanraking komen met honden, katten of wilde konijnen hebben zelden een wormbesmetting. Wel zijn er enkele maagdarmwormen waarvan de larven in besmet hooi, gras of groente kunnen zitten en zo een huiskonijn kunnen besmetten.

Wat zijn de symptomen van een wormbesmetting? Meestal zijn er regelmatige maagdarmproblemen en afwijkende ontlasting (met slijmdraden) te zien. Dit hoeft echter niet, een wormbesmetting kan ook jarenlang symptoomloos blijven. Er zijn goede ontwormmiddelen die effectief zijn tegen de meeste darmparasieten. Pinworm is een hardnekkige worm die soms al jaren in het konijn aanwezig kan zijn. Besmette konijnen hebben regelmatig afwijkende blindedarmkeutels en terugkerende klachten van een stilliggend maagdarmkanaal.
Bij jonge konijnen van 6 weken tot 5 maanden kan coccidiose een oorzaak van diarree zijn. Dit is een darmparasiet die ernstige levensbedreigende diarree en leverschade kan veroorzaken. Gezonde konijnen kunnen deze parasiet bij zich dragen en uitscheiden in de ontlasting zonder zelf klachten te hebben. Besmetting komt met name voor bij jonge konijnen die intensief worden gehouden (dus veel konijnen in kleine, niet hygiënische ruimte). Behandeling komt vaak te laat voor de zieke dieren.
De diagnose van een maagdarmparasieten kan middels een ontlastingsonderzoek gesteld worden. Door wat verse ontlasting te bekijken onder de microscoop kunnen wij eieren van wormen opsporen en een gerichte behandeling inzetten.

Diarree kan ook optreden door medicijngebruik, met name langdurig antibiotica. In dit geval zal het toevoegen van probiotica aan het voer goede verbetering geven.